BÁNH KHÚC, MÓN ĂN BÀI THUỐC TUYỆT VỜI
DỊP TẾT THƯỢNG NGUYÊN
NHÀ KHOA HỌC. TTCĐ. LYĐKQG. BÙI ĐẮC SÁNG
Viện hàn lâm KH&CN Việt nam, Hội Đông y Ba Đình Hà Nội
Cây Rau khúc.
A. ĐẠI CƯƠNG
Tên khác: Phật nhĩ thảo “Thanh minh thảo”
Tên khoa học: Gnaphalium indicum, thuộc họ Cúc.
Cây rau khúc mọc hoang khắp nơi ở những ruộng khô. Lá khúc nếp dùng làm bánh khúc, lá khúc tẻ dùng làm thuốc.
Theo Đông y, rau khúc có vị ngọt, hơi đắng, tính bình, không độc, đi vào kinh Phế. Có tác dụng hóa đàm, trừ phong hàn. Dùng chữa ho nhiều đờm, suyễn thở, cảm lạnh phát sốt, đau gân cốt, bạch đới, ung thũng…
B. MỘT SỐ BÀI THUỐC TỪ RAU KHÚC
1. Chữa cảm lạnh phát sốt: Dùng toàn cây rau khúc khô 15 - 20g. Sắc nước uống trong ngày.
2. Chữa ho nhiều đờm: Rau khúc khô 15 - 20g, Đường phèn 15 - 20g. Sắc nước uống trong ngày.
3. Chữa viêm họng, hen suyễn nghẹt đờm: Rau khúc khô 30g, Gừng 10g, Hành hoa 10g. Sắc uống.
4. Chữa viêm phế quản, suyễn thở do lạnh: Rau khúc khô 15g, Hoàng giới tử 15g, Tiền hồ 09g, Vân vụ thảo 09g, Thiên trúc tử 12g, Tề ni căn 30g. Sắc nước uống trong ngày, liên tục 05 ngày. Nói chung cần uống hàng tháng mới thấy rõ tác dụng.
5. Chữa tăng huyết áp: Rau khúc 30g, Lá dâu 20g. Nấu canh ăn hàng ngày.
6. Chữa gân cốt sưng đau, chân gối sưng thũng: Toàn cây rau khúc 30 - 60g sắc nước uống trong ngày.
7. Chữa thống phong (bệnh gút): Lá và cành non cây rau khúc giã nát đắp vào những chỗ sưng đau.
8. Chữa phù thũng do tỳ hư (chức năng tiêu hóa suy yếu): Toàn cây rau khúc khô 60g, sắc nước uống trong ngày.
9. Chữa khí hư bạch đới: Rau khúc 15g, Phượng vĩ thảo (cỏ seo gà) 15g, Đăng tâm thảo (cỏ bấc đèn) 15g, Thổ ngưu tất 12g sắc nước uống trong ngày. Chú ý: Không uống trong những ngày đang hành kinh, có thể gây rong huyết.
10. Chữa nhọt đầu đinh mới mọc: Lá rau khúc tươi trộn với cơm nguội và vài hạt muối đắp lên nhọt.
11. Chữa ngộ độc đậu tằm (đậu răng ngựa, đậu la hán): Rau khúc khô 60g, Xa tiền thảo (Bông mã đề) 30g, Phượng vĩ thảo (cỏ seo gà) 30g, Nhân trần 15g. Nước 1.200ml, sắc cạn còn 800ml hòa thêm đường vào uống thay trà trong ngày.
Lưu ý: Ngoài cây rau khúc nói trên, còn có một loài rau khúc khác (Gnaphalium multiceps Wall), cây cao hơn, hoa hình đầu màu vàng. Cũng được dùng làm thuốc với cùng tác dụng.
C. HƯỚNG DẪN CÁCH LÀM BÁNH KHÚC THƠM NGON, HẤP DẪN
Bánh khúc là loại bánh truyền thống với nhân thịt heo, đậu xanh và lá khúc. Cách làm bánh khúc đơn giản, nguyên liệu bình dân và không đòi hỏi tay nghề cao. Bánh khúc mềm, thơm lựng mùi lá khúc và nhân đậu xanh, thịt đã được xào thơm là món ăn dân dã hấp dẫn đặc biệt khi tiết trời bắt se lạnh.
1. Nguyên liệu làm Bánh khúc: 500g bột nếp; 500g rau khúc; 300 thịt sấn vai; 200g đậu xanh đã cà vỏ; 300g gạo nếp; 03 củ hành khô; 400ml nước; Gia vị, hạt tiêu.
2. Cách làm Bánh khúc
Bước 1: Thịt sấn vai thái miếng con chì nhỏ; Ướp thịt với gia vị, hạt tiêu cho ngấm; Đậu xanh, gạo nếp ngâm nở rồi để ráo.
Bước 2: Đậu xanh đồ chín, rồi cho vào cối giã nhuyễn; Hành khô bóc bỏ vỏ, đập dập, bằm nhỏ; Làm nóng dầu ăn trong chảo, cho hành khô vào phi thơm, đến khi hành vàng thì cho thịt vào đảo cùng; Khi thịt săn lại và ra mỡ thì cho đậu xanh đã giã nhuyễn vào xào cùng; Đảo đều tay để đậu xanh quyện đều cùng thịt thì tắt bếp.
Bước 3: Đun sôi nồi nước, cho rau khúc vào luộc chín; Vớt riêng phần rau, vắt hết nước, để riêng phần nước này; Cho rau vào giã nhuyễn. Trong quá trình giã nếu có cuống rau già, nhiều xơ có thể nhặt bỏ đi.
Bước 4: Đổ bột ra mâm, cho nước luộc rau… và rau đã giã vào nhào kỹ đến khi được thành phẩm bột mịn, không dính tay; Viên phần đậu xanh xào thịt và phần bột đã nhào thành các viên nhỏ; với lượng nguyên liệu như trên có thể chia bột và nhân thành 30 viên bằng nhau với mỗi loại; Dàn mỏng phần bột nếp đã nhồi với lá khúc, đặt nhân đậu xanh, thịt vào trong…miết kín lại.
Bước 5: Lăn bánh đã nặn qua gạo nếp; Xếp bánh vào nồi, hấp chín; Nếu thích ăn kiểu xôi khúc, chỉ cần ngâm thêm gạo sau đó đổ 1 lớp gạo vào chõ xôi, đặt 1 lớp bánh rồi lại phủ 1 lớp gạo, cứ tiếp tục đến hết rồi đồ chín là được; Bánh khúc mềm, thơm lựng mùi lá khúc và nhân đậu xanh, thịt đã được xào thơm là món ăn dân dã hấp dẫn đặc biệt khi thời tiết se lạnh.
Món bánh khúc có thơm ngon, đậm đà hương vị hay không phụ thuộc rất nhiều vào nguyên liệu. Đặc biệt là bột lá khúc để làm bánh vì bột bánh khúc là nguyên liệu chính quyết định được hương vị, màu sắc đặc trưng của loại bánh cùng tên này.